Hallux valgus – wat is het, en hoe is de voetknobbel te voorkomen of te behandelen?

Geschreven door Stannah

Wist u dat uw voet en enkel samen maar liefst 26 botten, 33 gewrichten en meer dan 100 spieren, pezen en gewrichtsbanden hebben? Het lijkt bijna ongelofelijk dat dat allemaal in zo een klein deel van ons lichaam past! Heeft u weleens stilgestaan bij de invloed die onze voeten op ons leven hebben? Volgens de Cleveland Clinic lopen we tijdens ons leven het equivalent aan 4 keer de wereld rond. Het is dan ook logisch dat voet problemen zoals hallux valgus en hielspoor veel voorkomend zijn.

We hebben allemaal wel eens van een knobbel op de voet gehoord, en misschien kampen we hier zelf ook mee maar voelen we ons beschaamt om het er over te hebben. Als dat het geval is, maakt u zich vooral geen zorgen u bent zeker niet de enige! Onze voeten geven ons stabiliteit en zijn een grote factor om ons in balans te houden. Ze helpen ons enorm om – letterlijk- op twee benen te blijven staan en zodoende vallen te voorkomen.

Uit ons onderzoek kunnen we afleiden dat voetstoornissen een van de belangrijkste factoren zijn als het gaat om het veroorzaken van beperkingen en een sedentaire levensstijl. Zoals hielspoor of de hallux valgus teen die veel vaker bij vrouwen voorkomt, maar mannen kunnen hier zeker ook last van krijgen. Pijnlijke voeten als gevolg van een voetknobbel kan onze kwaliteit van leven drastisch negatief beïnvloeden en zelfs onze dagelijkse routines en lichaamsbeweging.

Al deze redenen hebben ons ertoe aangezet om dieper in te gaan op wat een voetknobbel precies is, wat de oorzaak is en wat u ertegen kunt doen. Voordat u met ons mee gaat op onze reis naar de wereld van de voetverzorging, willen we eerst benadrukken dat u altijd uw arts moet raadplegen wanneer u een gezondheidsprobleem heeft en zelfmedicatie dient te vermijden.

Inhoudsopgave
Voetaandoeningen: alles over Hallux Valgus
Wat is hallux valgus? Symptomen, oorzaken en behandelingen.
Wat veroorzaakt een knobbel op de voet?
Wat zijn de symptomen van een hallux valgus?
Hallux valgus behandelingen  
Wat zijn de gevolgen van een onbehandelde voetknobbel?
Kunnen we een hallux valgus voorkomen of terugdraaien?

Voetaandoeningen: alles over Hallux Valgus

Voetaandoeningen dienen zeer serieus genomen te worden, pijnlijke voeten kunnen pijn, verminderde levenskwaliteit en zelfs een grote invloed op uw evenwicht hebben – wat betekent dat u veel meer kans hebt om te vallen. Het is daarom tijd om onze voeten serieus te nemen!

Wat is hallux valgus? Symptomen, oorzaken en behandelingen.

Bron: Blausen.com staff (2014) “Medical gallery of Blausen Medical 2014“

Hallux valgus – ook wel een bunion genoemd- is een voetaandoening waarbij de grote teen zich naar de tweede teen beweegt, waardoor er een bult aan de buitenkant van de voet direct aan de basis van het grote teengewricht ontstaat. Hallux valgus komt in verschillende vormen voor:

• Het meest voorkomende geval in een volwassen bunion op de grote teen. De officiële naam, hallux valgus komt van het latijn en betekend letterlijk: grote kromme teen weggedraaid.
• Een hallux valgus in het gewricht van de kleine teen, ook wel bunionette of kleermakersbunion genoemd.
• Een bunion die bij kinderen of tieners voorkomt (vooral bij meisjes tussen de 11 en 15 jaar) wordt een juveniele hallux valgus genoemd, en is mogelijk erfelijk.

Om hier en beter beeld bij te krijgen, stelt u zich een gezonde voet voor die in een krappe puntige schoen gepropt wordt. Uw grote teen wordt bovenop uw tweede teen geduwd, waardoor het metatarsofalangeaal (MTP) gewricht – of de basis van de grote teen – uit de voet “popt”, zoals we op de afbeelding hieronder kunnen zien.  Het dragen van puntige schoenen is een veel voorkomende manier waarop hallux valgus kan worden veroorzaakt en het is zeker een van de factoren waardoor deze kan verergeren, maar ze zijn niet persé de hoofdoorzaak van het probleem.

Wat veroorzaakt een knobbel op de voet?

Bron: Orthoinfo -From the American Academy of Orthopaedic Surgeons 

Hierboven zien we een Hallux valgus of Bunion en een Bunionette (of kleermakersbunion).

Er zijn verschillende factoren waardoor er een hallux valgus kan verschijnen, alhoewel de exacte oorzaak nog steeds onduidelijk is, hebben we de meest waarschijnlijke factoren hier op een rijtje gezet:

• Genetisch en dus erfelijk
• Voet blessures
• Aanhoudende zware belasting
• Het dragen van slecht passende schoenen
• Een ontstekingsziekte of neuromusculaire aandoening

Wanneer we het over erfelijk of genetisch hebben, bedoelen we niet dat de hallux valgus van generatie op generatie wordt overgegeven. Wat echter wel genetisch is en kan dus worden overgegeven, is de vorm van de voet, en of deze vatbaar is voor het ontwikkelen van een bunion. Platte voeten, lage bogen of losse pezen en gewrichten zijn bijvoorbeeld allemaal erfelijk en verhogen het risico op voetproblemen. Maar het betekent ook dat wanneer we weten dat we waarschijnlijk hier last van krijgen omdat de oudere generatie dat ook hebben, we hier iets aan kunnen doen.

In hoeverre dragen slecht passende schoenen aan bij de ontwikkeling en progressie van een hallux valgus? Er is nogal wat controverse rond de stelling dat hoge hakken met puntige tenen of strak zittende schoenen bunions veroorzaken. Men is er wel over eens dat dit soort schoenen bijdragen aan de progressie van de hallux valgus. Omdat je voet voortdurend in een abnormale positie wordt gehouden. Wanneer iemand aanleg heeft om dit te ontwikkelen dan is het bijna zeker dat het blijven dragen van dit soort schoenen de misvorming alleen maar zal verergeren. Maar, wanneer dat niet het geval is, is er niets dat erop wijst dat het dragen van dit soort schoenen tot de ontwikkeling van een bunion zal leiden.

Een bunion ontwikkelt zich als gevolg van druk op het gewricht van de hallux (of grote teen), die wordt veroorzaakt door veranderingen in de anatomie van de voet. Waardoor de persoon in kwestie zijn of haar gewicht naar de pezen en gewrichten van de voet verplaatst. Mensen met beroepen waar ze veel moeten staan of lopen, zoals in de verpleging of in het onderwijs, hebben meer kans om dit te ontwikkelen dankzij de aanhoudende zware belasting die hun voeten dagelijks moeten doorstaan. Dit is ook het geval bij bijvoorbeeld balletdansers, want, zoals u zich kunt voorstellen, hebben hun voeten heel wat te verduren.

Ook een ontstekingsziekte of een neuromusculaire aandoening zoals jicht, reumatoïde, psoriatische artritis of polio kunnen bunions veroorzaken. Maar ook voetblessures zoals verstuikingen van het zachte weefsel, breuken, zenuwletsels, ontwrichtingen of slecht genezen breuken.

De Loughborough University School of Design heeft een artitispak voor Stannah ontwikkeld, dit hebben wij laten uitvoeren omdat wij onze klanten die met artritis leven beter wilden begrijpen. U kunt via deze link ons artikel hierover lezen. Dit pak bootst de effecten van artritis op verschillende delen van het lichaam na. Zodat we ons kunnen inleven in de behoeften van onze klanten en onze trapliften kunnen ontwikkelen om beter hieraan te voldoen. Een van de voeten van het pak heeft een hallux valgus, die is toegevoegd om precies na te bootsen hoe het voelt om een zware bunion te hebben.

Wat zijn de symptomen van een hallux valgus?

Bron: Jointsmedicine.com

Het grootste visuele symptoom van een bunion is natuurlijk de bult aan de zijkant van de voet, net naast de basis van de grote teen. Het is een symptoom dat niet moeilijk te missen is, en daarom weten de meeste mensen wel wanneer ze last van een hallux valgus hebben. De andere meest voorkomende symptomen zijn:

• Een branderig gevoel in en rondom de grote teen
• Moeite met lopen en een gevoel van verslechterd evenwicht
• Moeilijk comfortabele schoenen te vinden
• Een verdovend gevoel in de grote teen
• De voeten raken snel vermoeid
• Rode en verdikte (ontstoken) huid rondom de grote teen
• Wanneer de grote teen tegen de andere tenen wrijft kunnen er eetplekken ontstaan

Uiteindelijk zal de bursa – een met vocht gevuld zakje dat functioneert als een soort kussen rondom het gewricht om frictie te verminderen – gaan ontsteken. Wanneer dit gebeurt, zal het hele gewricht stijf worden en dus pijnlijk worden. In zeer ernstige gevallen kan de tweede teen tussen de grote teen en de derde teen “vast komen te zitten”, waardoor de grote teen onder de tweede teen komt te zitten. Dit veroorzaakt wat ook wel een “hamerteen” wordt genoemd, zoals het geval is met het ernstige voorbeeld in de afbeelding hierboven.

Hallux valgus behandelingen

Bron: hielspoorinfo.nl

We willen u er nogmaals op wijzen dat u altijd eerst uw arts dient te raadplegen wanneer u denkt dat u een hallux valgus heeft, wij raden u aan om zelfmedicatie te vermijden.

Alvorens te kijken naar mogelijke behandelingen, moeten we vaststellen dat er twee manieren zijn waarop een hallux valgus kan worden behandeld: chirurgisch en niet-chirurgisch. Helaas is een hallux valgus wanneer deze niet geopereerd wordt permanent. Maar er is ook goed nieuws! Er zijn wél manieren om het ongemak/pijn te verminderen en om de progressie ervan te vertragen.

Laten we eens kijken naar de meest voorkomende (niet-chirurgische) behandelingen die beschikbaar zijn voor de behandeling van hallux valgus:

1. Nummer één is simpelweg van schoenen veranderen. Het is belangrijk om vooral lage schoenen met veel ruimte bij de neus te dragen – een schoen die echt past. Zie de “infographic” verderop in dit artikel voor meer informatie omtrent goede schoenen.
2. Zorg voor een gezond gewicht. Hoe meer we wegen, hoe meer druk we op onze voeten leggen.
3. Gebruik een hallux valgus beschermer. Dit is een “voetknobbel” waarbij de knobbel door een soort van “kussentje” beschermd wordt – waardoor er minder wrijving ontstaat en er minder pijn of last is. U kunt dit bij een apotheek/drogisterij kopen, over via deze link. Zorg ervoor dat uw schoen groot genoeg is voor de extra vulling.
4. Gebruik een orthopedische steunzool. Een steunzool kan helpen om uw voet goed te positioneren en om de druk op de bunion af te nemen. Op voorschrift van uw arts worden deze op maat van uw voet gemaakt, maar het is ook mogelijk om ze direct te kopen.
5. Spalken en teenspreiders. Teenspreiders kunnen worden gebruikt tussen uw grote teen en uw tweede teen om uw tenen te ontlasten en recht te trekken. Spalken die ’s nachts gebruikt kunnen worden zijn ook een veelvoorkomend hulpmiddel voor het verminderen van pijn en het bieden van meer comfort. Een spalk zal een bunion niet verminderen, hoewel het wel kan helpen om te voorkomen dat de bunion erger wordt. (Zie de afbeelding hierboven voor een voorbeeld van een Hallux Valgus spalk).
6. Teenbeschermer: deze kan helpen om pijn en irritatie te verminderen. Vaak een silicone soort van hoesjes met een ring die om de grote teen gaat, waardoor er om de bobbel een bescherming komt, zoals u via deze link kunt bekijken.
7. Niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen. Geneesmiddelen zoals Ibuprofen, en aspirine kunnen helpen bij het verminderen van de pijn en/of zwelling.
8. Warmte-en ijs kompressen, massages. Massages, (UV)lichtbehandeling of een bubbelbad (whirlpool) kunnen allemaal helpen wanneer een bunion pijnlijk of geïrriteerd is. Hetzelfde geldt voor een comfortabel warm bad of, om de zwelling te minderen, ijskompressen te plaatsen op de knobbel zelf (maar nooit direct op uw huid) om de zwelling te verminderen.
9. Cortisone-injecties. Dit is vrij extreem en zal alleen tijdelijke verlichting van de pijn geven omdat de injecties de zwelling verminderen. De injecties hebben echter veel negatieve bijwerkingen en mogen niet luchthartig worden genomen.
10. Soms kunnen teenoefeningen ook helpen om de pijn te verminderen en om te voorkomen dat de knobbel erger wordt. U kunt dit samen met uw arts/fysiotherapeut doen of in uw eigen huis. Deze oefeningen helpen doordat ze de spieren in uw voet versterken. Bekijk de video hieronder om een voorbeeld te zien: ( ga vooral zelf ook op zoek er zijn verschillende filmpje te vinden)

De enige manier om een hallux valgus te verwijderen is chirurgisch, hoewel artsen adviseren om dat alleen als laatste redmiddel te doen – alleen wanneer de pijn al meer dan een jaar duurt of als de bunion al zo ver gevorderd is dat het andere problemen veroorzaakt zoals:

• Verlies van evenwicht
• Moeilijkheden met lopen
• Hamertenen
• Bursitis

Wanneer een bunion chirurgisch wordt verwijderd, is het doel van de operatie om de grote teen terug te brengen naar zijn oorspronkelijke positie. De botten, gewrichtsbanden, pezen en zenuwen worden in de juiste volgorde teruggezet en de bult wordt verwijderd. Afhankelijk van de ernst van de bunion kan het plaatsen van pennen en/of schroeven om alles op zijn plaats te houden nodig zijn. Wanneer een osteotomie nodig is, betekent dit dat de arts in het bot gaat snijden en deze zal verplaatsen.

Opereren lijkt misschien de beste optie, omdat een hallux valgus zoveel negatieve effecten heeft, dus waarom adviseren artsen het dan alleen als laatste redmiddel? En waarom dringen ze erop aan om eerst niet-chirurgische behandelingen uit te proberen?

Wat zijn de meest voorkomende gevolgen van een operatie aan een voetknobbel? Laten we eens kijken:

1. Er is geen garantie dat de operatie al de symptomen zal wegnemen, vooral als we het hebben over een “juveniele hallux valgus”. Dat betekent dat het skelet van de persoon in kwestie nog niet de volwassenheid heeft bereikt en dat de kans dat de bunion terugkomt veel groter is.
2. Volledig herstel kan langer dan een jaar duren en men dient minstens 6 weken of langer niet te staan
3. Het is waarschijnlijk dat de persoon gedurende een bepaalde tijd speciale schoenen moet dragen, ook kan het nodig zijn om krukken voor extra ondersteuning te moeten dragen.

Mede dankzij de hierboven genoemde punten wordt het afgeraden om zich wegens cosmetische redenen aan een hallux valgus te laten opereren. Bovendien komen complicaties zoals stijfheid van het grote teengewricht, het niet volledig genezen van het bot en zenuwletsel niet vaak voor, maar het gebeurt wel.

Zorg er daarom voor dat u er goed over nadenkt en deze mogelijkheid uitvoerig met uw arts bespreekt.

Wist u dit? Het woord “bunion” komt van het Griekse woord “raap” omdat de bult vaak ontstoken is en er dan rood en gezwollen uitziet – net als een raap!

Wat zijn de gevolgen van een onbehandelde voetknobbel?

Als een progressieve bunion onbehandeld blijft, kan dit ernstige gevolgen hebben. In veel gevallen kan het gewoonweg voorzichtiger zijn met wat voor schoenen we dragen, helpen te voorkomen dat de bunion erger wordt. En vergeet niet, wanneer de knobbel geen pijn of ongemak veroorzaakt, is alles in orde. Echter, als er niets wordt gedaan, bijvoorbeeld als u slecht passende schoenen blijft dragen en de bunion verergert, kan het een grote negatieve invloed op uw leven hebben.

In ernstige gevallen kan de tweede teen vast komen te zitten en omhoog groeien, waardoor er een hamerteen wordt gecreëerd. Maar er kunnen ook andere problemen zich voordoen omdat het looppatroon verstoord wordt. Hoe erger de hallux valgus, hoe moeilijker en pijnlijker het lopen wordt. Dit kan ertoe leiden dat u zich minder zelfverzekerd, minder stabiel en wiebeliger voelt, wat kan resulteren in een verlies van evenwicht wat weer in gevaarlijke vallen kan resulteren.

Wist u dit? Vrouwen kunnen tijdens de zwangerschap een hallux valgus ontwikkelen, omdat hormonale veranderingen hun gewrichtsbanden kunnen losmaken en hun voeten platter kunnen worden.

De belangrijkste gevolgen van onbehandelde hallux valgus zijn:

• De functie van de voet kan ernstig worden aangetast
• Andere tenen kunnen beschadigen zodat bijvoorbeeld een hamerteen zich vormt
• Kan leiden tot ingegroeide teennagels
• Kan problemen bij het sporten en of lopen veroorzaken
• Eeltplekken aan de onderkant van de voeten kunnen zich vormen
• Ze leiden tot een verlies van evenwicht, waardoor de kans op vallen toeneemt.
• Ze zorgen voor ongemak in de bal van de voet, omdat er voortdurend van houding wordt veranderd.

Kunnen we een hallux valgus voorkomen of terugdraaien?

Zoals we al gezien hebben, kan een niet-chirurgische behandeling een hallux valgus niet terugdraaien. U kunt echter wel de pijn verminderen en voorkomen dat de knobbel erger wordt.

Wanneer u weet dat u waarschijnlijk aanleg heeft om een hallux valgus te ontwikkelen kunt u preventieve maatregelen nemen om te voorkomen dat deze zich ontwikkelt. Ook wanneer we een beginnende bunion opmerken is het in principe nog op tijd om deze te verminderen of te doen stoppen. Onze voeten goed verzorgen, zeker wanneer we jonger zijn, kan zeer nuttig zijn wanneer we ouder worden. Enkele van de preventieve maatregelen die u kunt nemen zijn de volgende:

• Train uw voeten om ze te versterken (zie niet-chirurgische behandelingen hierboven). Probeer bijvoorbeeld een knikker of andere kleine voorwerpen met uw tenen op te pakken.
• Draag geen puntige schoenen of schoenen die uw voeten knijpen. Wanneer u deze wel draagt, zorg er dan voor dat het maar een paar uur duurt en neem altijd een reserve setje comfortabele schoenen mee!
• Zorg ervoor dat u uw voeten van tijd tot tijd controleert – als u de vorm van de voet bijhoudt kunt u eerder opmerken dat een hallux valgus zich aan het ontwikkelen is.
• Ga naar de dokter of een podotherapeut.

Wat voor soort schoenen houden onze voeten hallux-valgus-vrij?

Vergeet niet om goed voor uw voeten te zorgen! Vaak zien we onze voeten als vanzelfsprekend wanneer we jonger zijn, maar stelt u zich eens een leven zonder gezonde voeten voor!

“Onze voeten zijn de verbinding van ons lichaam met de aarde” Andrew Weil

Bronnen:  

• Hielspoorinfo.nl – Hallux Valgus
• American Academy of Orthopaedic Surgeons
• Harvard Health Publishing – What to do about bunions
• Cleveland Clinic